فناوری ارتباطات و اطلاعات و انقلاب کامپیوتری و اینترنتی، در چند سال اخیر تغییرات وسیع و سریعی در جنبه های مختلف زندگی جوامع اعم از فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و یا سیاسی پدید آورده است.
فناوری ارتباطات و اطلاعات و انقلاب کامپیوتری و اینترنتی، در چند سال اخیر تغییرات وسیع و سریعی در جنبه های مختلف زندگی جوامع اعم از فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و یا سیاسی پدید آورده است. به گمان بسیاری از اندیشمندان، تأثیرات شگرف این پدیدة نوین قرن معاصر در امنیت و استقلال ملی تا به آنجا است که کشورهای پیشتاز این عرصه، فاتحان جهان نوین و بهره مندان، نتیجه دستاوردهای بشری خواهند بود و آن دسته از کشورها که از این مهم غافل باشند، در زمرة مغلوبان این دوره از تاریخ محسوب گشته، منابع آنها دستخوش تاراج گردیده و سرنوشتشان توسط دیگران رقم خواهد خورد. از این رو، ورود توانمند به این عرصه، دیگر یک انتخاب نبوده و الزامی تاریخی است.
در طی 30 سال گذشته انقلاب اسلامی ایران، همواره با انواع جنگ های دشمن مورد تهاجم قرار داشته است. جنگ سیاسی، نظامی، روانی، نامتعارف و سلاحهای بیولوژیک استفاده از عوامل داخلی و ضد انقلاب تحریک همسایگان و دشمنان خارجی، اما دشمن همچنان در صدد ضربه زدن به نظام اسلامی است و از هر روزنه و با هر دسیسه و نقشه ای به دنبال اهداف خویش است و در آخرین اقدام به طور رسمی جنگ نرم را در عرصه های جدید مانند فضای مجازی طراحی و به اجرا گذارده است. کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا در لایحه بودجه سال 2010 پنتاگون برای براندازی نرم و شبکه سازی اینترنتی بودجه 55 میلیون دلاری تصویب کرد، این بودجه و سیاست های مندرج در آن، بیانگر تغییر عملی، رویکرد جنگ سخت به جنگ نرم علیه نظام جمهوری اسلامی ایران است.
دشمنان سعی می کنند با تمرکز بر مسائل فکری، ایدئولوژیک و فرهنگی و در واقع با گشودن جبهه جنگ نرم، به اهداف خود برسند. طبیعتاً راه مقابله با جنگ نرماین است که درک کنیم که این هم یک نوع جنگ است. آیه 194 سوره بقره می فرماید: «فمَن اعْتَدی عَلیکمفاعْتَدوا علیه بِمثل ما اعتَدی عَلیْکم»؛ یعنی وقتی دشمنان با شما وارد جنگ شدند،شما هم با آنها مقابله به مثل کنید.
اگر جنگ، جنگ نظامی است باید از طریق نظامی وارد شد؛ «و أعِدّوا لهم ما اسْتَطعتم مِن قُوّة». اگر جنگ، جنگ اقتصادی است،به همان شیوه و اگر جنگ، جنگ فرهنگی و فکری است، باید مقابل به مثل ما هم به همان صورت شکل بگیرد. امروزه با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانندسخت افزار، نرم افزارها، سایت ها، وبلاگ ها و ...، این تأثیرگذاری از سوی آنهاراحت تر اعمال می شود و در واقع می توان گفت در حوزه فناوری اطلاعات مقابله با دشمن، مانندبازی فوتبال در زمین حریف است؛ چرا که از تماشاچیان گرفته تا آب معدنی در رختکن توسط حریف قابل تغییر است و چنانچه قواعد بازی در حوزه فضای مجازی را بلد نباشیم، قطعاًکل کارزار را واگذار خواهیم کرد.
میدان افکار مردم و مومنین، عرصه کارزار امروز است. امروز در یک میدان جنگ و کارزار حقیقی قرار داریم. این کارزار فکری به هیچ وجه به زیان ما نیست، به سود ماست. اگر وارد این میدان شویم و آنچه که نیاز ماست از مهمات تفکر اسلامی و انبارهای معارف الهی و اسلامی بیرون بکشیم و صرف کنیم، قطعاً برد با ماست، لیکن مساله این است که ما باید این کار را بکنیم.(مقام معظم رهبری در جمع طلاب کرمان 11/02/1384)
در این رابطه مقام معظم رهبری می فرمایند: «دشمن در جنگ نرم تلاش دارد با استفاده از ابزارهای فرهنگی و ارتباطی پیشرفته و باشایعه و دروغ پراکنی و با استفاده از برخی بهانه ها میان آحاد مردم ، تردید، بدبینی و اختلاف ایجاد کند.» در جای دیگر ایشان می فرمایند: «دشمن با استفاده از بهانه های مختلف، به جنگ نرم دست می زند و اهداف خود را دنبال می کند.» پر واضح است که در جنگ نرم نیز همانند جنگ سخت دشمن از نقاط ضعف و آسیب ها ضربه کاری خود را وارد می کند. از این رو باید در مقام مقابله با تهدیدات و تهاجم دشمن آسیب ها را شناخت و با پیشگیری و مقابله با آن، زمینه را برای ورود یا ضربه دشمن از بین برد. برخی از عوامل زمینه ساز و عمده در جنگ نرم، همان آسیب های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و روانی است که در جامعه و افراد وجود دارد و به صورت بالقوه بهانه هایی در دست دشمن هستند که با استفاده از آنها و از طریق رسانه ها و ابزارهای پیشرفته ارتباطی و دروغ افکنی اذهان و اعتقادات و باورها ی مردم را مورد هجوم قرار می دهد و به جنگ نرم دست می زند و اهداف خود را دنبال می کند. مقابله با آسیب های فوق، نیازمند یک اراده ملی و فراگیر است که تنها از سازمانی به گستردگی بسیج بر می آید. مقام معظم رهبری در همین ارتباط می فرمانید: « تا هنگامی که بسیج است، هیچ تهدیدی متوجه نظام اسلامی نخواهد بود و این موضوع یک رکن اساسی است.» با توجه به تغییر و تحول در ساختار و ماموریت های بسیج و در سرلوحه قرار گرفتن موضوع جهاد علمی، سازندگی و خدمت به مردم در ماموریت های بسیج به نظر می رسد که بهترین راه برای پیشگیری و مقابله با عوامل زمینه ساز جنگ نرم در بسیج فراهم شده باشد. این مهم علاوه بر اینکه به تقویت و تعمیق اثر گذاری بسیج در جامعه منجر خواهد شد. عملاً مقابله ای موثر در جنگ نرم است.
«اساس بسیج در جمهوری اسلامی، بر آگاهی است. در اینجا نظام جمهوری اسلامی هرگز نخواسته است عده ای بیایند و چشمهایشان را ببندند و با اطاعت کورکورانه و بی خبر از آنچه که اتفاق می افتد، به میدان بروند و اسلحه ها را بکشند و بنای جنگیدن بگذارند. این را ما نخواستیم.... کسانی که در جبهه های نبرد در هشت سال جنگ تحمیلی و قبل از آن و مقداری بعد از آن ایستادند و جنگیدند علی بصیرةٍ جنگیدند. مکرر در مکرر از زبانشان شنیدیم که ما برای خاک نمی جنگیم ما برای یک وجب زمین نمی جنگیم ما برای اهداف و آرمان هایمان می جنگیم این همان معرفت است.»
اگر فرموده مقام معظم رهبری را نصب العین قرار دهیم که هم اکنون کشور درگیر جنگ نرم است، دشمن در این جنگ قطعا متوسل به ابزارهای متعدد خواهد شد. مرکز ملی ضدتروریسم آمریکا(NCTC)در ادبیات خود تهدیدات نرم را به چهارده عرصه تقسیم بندی کرده که یکی از مهمترین آنها فضای سایبر(Cyber Space) است.
در جای دیگر ایشان می فرمایند: «ایشان اینترنت که به وجود آمد، یک ابزار اختصاصی نبود ما هم میتوانیم از آن استفاده بکنیم یعنی یک راه دو طرفه است. اگر دشمن میتواند از علوم ارتباطات و از پیشرفتها و تازههای علمی این رشته استفاده کند، ما هم میتوانیم استفاده کنیم. از همان شیوههایی که ضلالت منتشر میکنند، ما استفاده کنیم و هدایت را منتشر کنیم.»
با عنایت به تاکیدات فرماندهی معظم کل قوا باید تصریح کرد این نهاد مقدس با مجهز بودن به عنصر بصیرت همانطور که در دوران دفاع مقدس از عهده ماموریت های حساس خویش بر آمد، اکنون نیز با مجهز شدن به سلاح فناوری اطلاعات می تواند به انتظارات فرماندهی معظم کل قوا و ملت مسلمان و وظیفه همیشگی خود یعنی پاسداری از اسلام و انقلاب اسلامی عمل نماید که در این راه نیاز به برخی اقدامات می باشد که از جمله آنها:
ـ نشر فرهنگ و ارزشهای انقلاب اسلامی، بسیج و دفاع مقدس در فضای سایبری
ـ مقابله با تهدید نرم در فضای سایبری
ـ فضا سازی و تبلیغ در فضای مجازی برای ارزشهای اسلامی و انقلابی
ـ ایجاد ارتباطی موثر بین بسیجیان صاحب فکر و اندیشه و قلم و هنر در فضای سایبری
ـ استفاده بهینه از توانمندیهای بسیجیان در فضای مجازی و هدایت و ساماندهی آنان در راستای اهداف انقلاب اسلامی
ـ انجام ماموریتهای ویژه در فضای مجازی و جلوگیری از کارشکنی ها و ایرادات امنیت فضای مجازی
- وبلاگ نویسی دینی و تعالی بخشی اسلامی
- همکاری های متخصصان هنری
- هویت یابی و هویت بانی از اصالت ناب ایرانی اسلامی
- ارزش آفرینی و بهره مندی از نخبگان فرهنگی و سرمایه های اجتماعی
- اشاعه موازین و مبانی حجاب اسلامی
- رفع شبهات و جبران خلاء های موجود در این حوزه
- حضور پررنگ و نقش آفرین، جریان سازی و تولید پیام در فضای مجازی برای تاثیر در افکار عمومی دانشگاه و جامعه
تربیت و بکارگیری دانشجویان بسیجی و غیر بسیجی و سازماندهی آنها در گروههای مرتبط برای بهره برداری بیشتر از طریق فناوری نوین ارتباطات و اطلاعات
- کاهش نقش مخرب دشمنان در فضای مجازی
- اطلاع رسانی به موقع ، حجیم و موثر از طریق شبکه اینترنت
- ایجاد فضای مناسب و مطلوب برای افکار عمومی، دانشگاه و جامعه
- مقابله با هرگونه عملیات روانی دشمن و گروههای افراطی در دانشگاه و جامعه
نوشته: هادی ایمانی
کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات