در این قسمت،حوادثى را که در ارتباط با نهضت عاشورا در شام،مدینه،کوفه،مکه،کربلا و...به ترتیب زمانى اتفاق افتاده است،مىآوریم:
15 رجب 60 هجرى:مرگ معاویه در شام و نشستن یزید به جاى پدر.
28 رجب 60:رسیدن نامه یزید به والى مدینه مبنى بر بیعت گرفتن از حسین«ع»ودیگران.
29 رجب 60: فرستادن ولید،کسى را سراغ سید الشهدا و دعوت به آمدن براىبیعت،دیدار امام حسین«ع»از قبر پیامبر و خدا حافظى،سپس هجرت از مدینه،همراه بااهل بیت و جمعى از بنى هاشم.
3 شعبان 60: فرستادن ولید،کسى را سراغ سید الشهدا و دعوت به آمدن براى بیعت،دیدار امام حسین«ع»از قبر پیامبر و خداحافظى،سپس هجرت از مدینه،همراه با اهل بیتو جمعى از بنى هاشم.
ورود امام حسین«ع»به مکه و ملاقاتهاى وى با مردم.
10 رمضان 60: رسیدن نامهاى از کوفیان به دست امام،توسط دو نفر از شیعیان کوفه.
15 رمضان 60: رسیدن هزاران نامه دعوت به دست امام،سپس فرستادن مسلم بنعقیل به کوفه براى بررسى اوضاع.
5 شوال 60: ورود مسلم بن عقیل به کوفه،استقبال مردم از وى و شروع آنان به بیعت.
11 ذى قعده 60: نامه نوشتن مسلم بن عقیل از کوفه به امام حسین و فراخوانى بهآمدن به کوفه.
8 ذى حجه 60: خروج مسلم بن عقیل در کوفه با چهار هزار نفر،سپس پراکندگىآنان از دور مسلم و تنها ماندن او و مخفى شدن در خانه طوعه.تبدیل کردن امام حسین«ع»
حج را به عمره در مکه،ایراد خطبه براى مردم و خروج از مکه همراه با 82 نفر از افرادخانواده و یاران به طرف کوفه. دستگیرى هانى،سپس شهادت او.
9 ذى حجه 60: درگیرى مسلم با کوفیان،سپس دستگیرى او و شهادتش بر بامدار الاماره کوفه،دیدار امام حسین با فرزدق در بیرون مکه.
ذى حجه 60: بر خورد امام حسین«ع»با حر و سپاه او در منزل«شراف».
ذى حجه 60: دریافت مجدد خبر شهادت مسلم بن عقیل و قیس بن مسهر در منزل«عذیب الهجانات».
2 محرم 61: ورود امام حسین«ع»به سرزمین کربلا و فرود آمدن در آنجا.
3 محرم 61: ورود عمر سعد به کربلا،همراه چهار هزار نفر از سپاه کوفه و آغازگفتگوى وى با امام براى وادار کردن آن حضرت به بیعت و تسلیم شدن.
5 محرم 61: ورود شبثبن ربعى با چهار هزار نفر به سرزمین کربلا.
7 محرم 61: رسیدن دستور از کوفه بر ممانعتسپاه امام از آب،ماموریت پانصدسوار دشمن بر شریعه فرات به فرماندهى عمرو بن حجاج.
9 محرم 61: ورود شمر با چهار هزار نفر به کربلا،همراه با نامه ابن زیاد به عمر سعد،مبنى بر جنگیدن با حسین«ع»و کشتن او،و آوردن امان نامه براى حضرت عباس«ع»و حملهمقدماتى سپاه عمر سعد به اردوگاه امام و مهلتخواهى امام براى نماز و نیایش در شب عاشورا.
10 محرم 61: درگیرى یاران امام با سپاه کوفه،شهادت امام و اصحاب،غارتخیمهها،فرستادن سر مطهر امام به کوفه، توسط خولى.
11 محرم 61:حرکتسپاه عمر سعد و نیز اسراى اهل بیت از کربلا به کوفه،پس ازآنکه عمر سعد بر کشتههاى سپاه خود نماز خواند و آنان را دفن کرد و اهل بیت را برشترها سوار کرده به کوفه برد.
1 صفر 61: ورود اسراى اهل بیت«ع»از کربلا به دمشق.
20 صفر: بازگشت اهل بیت«ع»از سفر شام به مدینه.
فرهنگ عاشورا صفحه 187
جواد محدثى